جدول محتوا

سافت استارت چیست؟
در پاسخ به پرسش سافت استارت چیست ابتدا به باید ابه معنی این واژه بپردازیم. کلمه سافت استارت (Soft Start) به معنی راه اندازی نرم است، سافت استارتر یک دستگاه الکترونیکی است که برای راهاندازی تدریجی و ایمن الکتروموتورها با یک شیب زمانی قابل تنظیم استفاده میشود. این دستگاه با کاهش ولتاژ اعمال شده به موتور در هنگام راهاندازی، از ایجاد جریان هجومی، جلوگیری میکند و ولتاژ را به طور تدریجی افزایش میدهد و در نتیجه از آسیب دیدن موتور، تجهیزات مکانیکی و شبکه برق جلوگیری میکند.
این وسیله از تریستورهای نیمه هادی برای کنترل ولتاژ استفاده میکند. یک جفت تریستور با آرایش پشت به پشت هم در سافت استارتر قرار گرفته که جریان را در هر دو جهت، کنترل میکند. برای مثال، یک سافت استارت سه فاز کنترل دارای شش تریستور است که کاهش ولتاژ را در هر سه فاز به طور همزمان انجام میدهد.
انواع سافت استارترها
سافت استارترها بر اساس تعداد فازی که تحت کنترل دارند دسته بندی میشوند :
- سافت استارت تک فاز کنترل
- سافت استارت دو فاز کنترل
- سافت استارت سه فاز کنترل
مقایسه قیمت و خرید اچ ام ای
کاربرد سافت استارترها
سافت استارتر در موقعیتهایی که شتاب تدریجی موتورها برای بهینه سازی فرآیند تولید و به حداقل رساندن زمان خرابی ناشی از عیب تجهیزات، مهم است، کاربرد دارد.
از جمله کاربردهای سافت استارتر در صنعت میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم :
- صنایع معدنی : حفر و استخراج، راهاندازی سنگ شکن و …
- فنها : راهاندازی انواع فنها و پمپها
- صنایع غذایی : نوار نقالهها
- انتقال بار و بالابرهای صنعتی : راهاندازی موتور بالابر، کاربرد در تسمه و قرقره
- صنایع آب و فاضلاب : کنترل پمپ آب
مزایای استفاده از سافت استارتر
- کاهش مصرف انرژی
- کاهش کلیدهای متصل به شبکه تغذیه
- کاهش طول کابلها
- کم کردن ولتاژ در لحظه راهاندازی موتور
- افزایش طول عمر موتور
- کاهش احتمال داغ شدن بیش از حد موتور
- کاهش خطر افزایش ناگهانی جریان برق در مدارها
درایو کنترل دور
درایو کنترل دور یا اینورتر نیز، یک دستگاه الکترونیکی است که با تغییرات فرکانس و ولتاژ دور موتور را تغییر میدهد. اینورتر میتواند سرعت و گشتاور را به صورت دقیق کنترل کند. کلیه صنایع تولیدی و خطوط تولید در واحدهای تولید خود جهت کنترل و تغییر سرعت موتور، نیازمند اینورتر هستند. از درایو در آسانسورها، پله برقی و تجهیزات صنعتی مانند میکسر، آسیاب و سنگ شکن و … نیز بهره میبرند.
به صورت خلاصه، اینورترها جریان برق مستقیم را به جریان متناوب آن تبدیل میکنند و بر این اساس قادر است علاوه بر راهاندازی موتور و توقف ایمن الکتروموتورها، سرعت موتور را در حین اجرای عملیات به طور کامل کنترل کرده و آن را در صورت نیاز تغییر دهد.
ما در مقالهی اینورتر چیست سعی کرده ایم تا هرآنچه نیاز است از اینورتر بدانید، جمعآوری کرده و ارائه دهیم. جهت مطالعه دقیقتر، اقدام فرمایید.
مشاهده قیمت اینورتر اقتصادی و باکیفیت
تفاوت سافت استارتر و اینورتر
همانطورکه مشخص است، سافت استارت و اینورتر دارای تفاوتهای قابل ملاحظهای هستند که در ادامه مطالب، به مقایسه این دو دستگاه میپردازیم:
- تفاوت در عملکرد و کاربرد
سافت استارتر در پروژههایی مورد استفاده قرار میگیرد که دستگاهها نیاز به راهاندازی با ولتاژ کاهش یافته دارند. ماشینآلات سنگین، پمپهای سنگین کار، آسیابها و .. از جمله این گونه دستگاهها هستند. همانطور که قبلتر اشاره کردیم، راه انداز نرم از ورود جریان زیاد در هنگام روشن کردن موتور که باعث افت ولتاژ میشود، جلوگیری میکند.
درایو در صنایعی مورد استفاده قرار میگیرد که نیاز به تغییر سرعت در حین کار دارد. پمپ، کمپرسور، تسمه نقاله و … از این نوع سیستمها به شمار میآیند. اینورتر با اعمال تنظیمات بر فرکانس موتورهای الکتریکی، صنایع گوناگون را قادر میسازد تا علاوه بر صرفه جویی در مصرف انرژی، عملکرد کلی دستگاه را بهینه کرده و فشارهای مکانیکی بر آن را کاهش دهند.
- تفاوت در قیمت و هزینه
اینورتر از قطعات پیچیده و البته با کیفیت بالایی ساخته شده است که نقش انتقال جریان برق به موتور را بر عهده دارد. همچنین واضح است که از درایو در صنایع وسیعی میتوان استفاده کرد و طیف کاربرد گسترده ای دارد.
سافت استارت به دلیل عملکرد جزئی، دارای قطعات پیچیده و زیادی نیست و معمولا ساختار ساده ای دارد. از سافت استارتر نمیتوان در پروژههای مختلف و زیادی استفاده کرد و کاربرد وسیعی مانند اینورتر ندارد.
در نتیجه به راحتی میتوان دریافت که قیمت اینورتر بالاتر از قیمت سافت استارتر است.
- تفاوت در سرعت موتور
گفتیم که، اینورتر میتواند سرعت و گشتاور موتور را تغییر دهد. در مواقعی و حتی در حین اجرای عملیات، درایو قادر است سرعت موتور را از حالت استاندارد خود تغییر داده و آن را افزایش دهد.
راه انداز نرم به جهت کاهش ولتاژ و راهاندازی تدریجی موتور پدید آمده اند. این بدان معناست که نهایت سرعتی که موتور با استفاده از این وسیله میتواند داشته باشد، همان سرعت استاندارد موتور است و این وسیله قادر به کنترل سرعت موتور به صورت دائمی نیست.
- یک یا چند موتور
معمولا از درایو برای یک موتور استفاده میکنند و همواره پیشنهاد بر آن است که یک اینورتر برای یک موتور استفاده شود تا دستگاه قادر باشد کنترل کامل و دقیق را بر موتور داشته باشد. اما تحت شرایطی میتوان از یک اینورتر برای 2 الی 3 موتور استفاده کرد.
یک سافت استارت میتواند فقط و فقط یک موتور را راهاندازی کند و توانایی کار با چندین موتور را به طور همزمان ندارد.
- ابعاد و اندازه
به علت توانهای متفاوت برای کاربردهای گوناگون، اینورترها دستگاههای بزرگی هستند. همچنین برندهای مختلفی که در زمینه ی اتوماسیون صنعتی فعالیت دارند، دارای اندازههای مختلفی از اینورتر هستند. به صورت کلی اینورترها به واسطه قطعات زیاد و با کیفیتی که دارند، ابعاد و اندازه بزرگی نیز دارند.
سافت استارترها به علت عدم وجود قطعات پیچیده و زیاد و همچنین به علت تولید این گونه دستگاهها توسط برندهای محدود، دستگاه های کوچک تری نسبت به اینورتر هستند.
نکات نصب و سیمبندی سافت استارتر و اینورتر
راهاندازی و سیمبندی سافت استارتر نسبت به اینورتر به دلیل سادگی ساختار و تعداد کمتر کابلها و پارامترهای کنترلی، فرآیندی سریعتر و آسانتر محسوب میشود. در هنگام نصب سافت استارتر، رعایت اتصال صحیحی فازها، بررسی سیمکشی برق موتور، ارتبندی دقیق و فاصله مناسب از منابع حرارتی و نویززا اهمیت زیادی دارد تا از ایجاد خطا و کاهش طول عمر تجهیزات جلوگیری شود.
از سوی دیگر، نصب و سیمبندی اینورتر نیازمند توجه ویژه به کابلهای قدرت و فرمان، ارتباط با PLC، سنسورها، کنترل نرمافزاری پارامترها و اطمینان از اتصال صحیح تریستورهاست. نکات ایمنی شامل استفاده از کابلهایی با سایز مناسب، نصب تابلوهای حفاظتی، کنترل دمای محیط و جلوگیری از نویز الکترومغناطیسی در هر دو سیستم ضروری است.
رعایت دقیق این نکات در سیمکشی و نصب سافت استارتر و اینورتر باعث کاهش خطاهای رایج، افزایش کارایی و بهرهوری سیستم و بهبود عملکرد صنعتی موتور میشود.
خطاها، عیب یابی و نکات نگهداری سافت استارتر و اینورتر
عیبیابی و نگهداری سافت استارتر نسبت به اینورتر از پیچیدگی کمتری برخوردار است. سافت استارتر با استفاده از تکنولوژی تریستور به تدریج ورودی موتور را افزایش میدهد که این امر باعث کاهش جریان راهاندازی و تنش مکانیکی میشود. رایجترین خطاهای سافت استارتر شامل اضافه بار موتور، اتصال کوتاه، افزایش دمای داخلی و اختلال در تریستورها هستند که با بررسی ساده تابلو، بازبینی اتصالات و تنظیم پارامترهای دستگاه، قابل رفع اند. نگهداری سافت استارتر عمدتا شامل تمیزکاری منظم پنلها، کنترل دمای محیط و بررسی سیمکشی برق و اتصالات است.
در مقابل، اینورتر علاوهبر کنترل جریان راهاندازی، امکان تنظیم سرعت موتور را نیز فراهم میآورد. این ویژگی باعث پیچیدگی بیشتر در عیبیابی و نگهداری اینورترها میشود. نگهداری اینورتر نیازمند پایش نرمافزاری، بررسی مداوم پارامترها و کنترل تجهیزات جانبی است.
شناخت تفاوتها در عیبیابی و نگهداری سافت استارتر و اینورتر به اپراتورها کمک میکند تا عملکرد بهینه سیستمهای صنعتی حفظ شده و طول عمر تجهیزات افزایش یابد.
نتیجه گیری
با توجه به ویژگی های قید شده برای سافت استارت و اینوتر، اگر از لحاظ اقتصادی مشکلی ندارید و به دنبال دستگاهی باکیفیت و دارای مزایای بسیار از جمله صرفه جویی در مصرف برق، قابلیت کنترل سرعت موتور، امکان کنترل گشتاور، قابلیت حفاظت در برابر اضافه بار و … هستید، اینورتر گزینه مناسبی برای انتخاب و استفاده است.